دانشجویی دکتری فقه مقارن مجتمع عالی فقه (حجتیه) جامعة المصطفی العالمیة
چکیده
بسیارى از تکالیف فردى و اجتماعى، چه واجب و چه مستحب، بستگى به رؤیت هلال ماه و ثبوت آغاز و پایان آن دارد. رؤیت هلال ماه، از راههاى ثبوت آغاز ماه، بلکه مهمترین و ساده ترین راه است. مسأله رؤیت هلال، در حوزه تفکر اسلامى جایگاه ویژهاى دارد. فقها، مسائل و فروعى را بر آن مترتب میباشد. فقها حکم نمودهاند که مسلمانان، با دیدن هلال ماه رمضان روزه بگیرند و چون هلال شوال را دیدند، عید نموده و نماز عید به پا بدارند.
در این که دایره و قلمرو حجیت رؤیت هلال ماه محدود و محصور به افق خودش است یا گستره حجیت آن از مرزهای افق جغرافیای رؤیت شده فراتر رفته و برای تمام مسلمانان جهان حجیت مییابد؟ در این مقاله به بررسی قلمرو و محدوده حجیت رؤیت هلال پرداخته، معیارهای اختلاف و اتحاد افق و نیز معیارهای نزدیکی و دوری شهرها، تبیین گشته و ادله و براهین دو طرف بحث شده است. برایند این بررسی آن گشت که در فقه اهلبیت اختلاف افق و محدود بودن قلمرو حجیت رؤیت هلال بیشتر مورد پذیرش فقها قرار گرفته است، هرچند برخی از فقهای شیعه معتقد به اتحاد افق میباشند، در نقطه مقابل در فقه حنفی اتحاد افق و محدود نبودن قلمرو حجیت رؤیت هلال بیشر مورد پذیرش قرار گرفته است، هرچند برخی از فقهای حنفی اختلاف افق برگزیدهاند.